Nedenler Hep Aynı: Standartların Altında Tasarım, Yetersiz Malzeme ve Kötü Uygulama

Filiz YAVUZ / 15 Ocak 2010

Haiti daha depremin şokunu atlatamadan binlerce insanın cesediyle dolup taşarken The New York Times'tan Henry Fountain, depremden önce Haiti'yi ziyaret etme olanağı bulmuş olan mühendislere ve mimarlara Haiti'yi sormuş. Çoğu çeşitli sivil toplum projelerinde görevli olan meslek insanları, Salı günü meydana gelen deprem nedeniyle çöken binalarda standartların altındaki tasarımların, yetersiz malzemelerin ve kötü uygulamaların da büyük rol oynağını söylüyor.

Pankek çatılar…

Fountain'ın haberine göre kar amacı gütmeyen İnsanlık için Mimarlık (Architecture for Humanity) oluşumu yöneticilerinden Cameron Sinclair, geçtiğimiz ekim ayında inşaat kalitesini
değerlendirmek için Port-au-Prince'yi ziyaret ettiğinde dehşete kapıldığını söylüyor. Evlerin çatılarının pankek kadar ince olduğunu dile getiren Sinclair'e göre Haiti'deki inşaatlar, ziyaret ettiği diğer gelişmekte olan ülkelere göre çok daha kötüymüş.

Bol kumlu çimento

Haiti'de başkentin 50 mil batısındaki bir balıkçı köyü olan Petite Rivière de Nippes'te beton takviyeli sağlık yapıları üzerine çalışan Amerikalı mimar Alan Dooley, pek çok yapının dökülmüş beton yapıldığını, ormansızlaşma nedeniyle yapılarda ahşabın çok az kullanıldığını dile getiriyor. Dooley, Amerika Birleşik Devletleri'nden geldiği için çimentonun çok pahalı olduğunu ve maliyeti azaltmak için bazı firmaların çimentoya daha fazla kum karıştırdıklarını ifade ediyor. Sonuç olarak ise ortaya yapısal olarak zayıf bir malzemenin çıktığını vurgulayan Dooley, çeliğin de pahalı olması nedeniyle Haiti'deki eğilimin çok betonun yanında az çelik kullanmak olduğunu belirtiyor.

Haiti'de bina mevzuatı yetersiz olduğu için -ya da olmadığı için- Dooley'e göre betonarme yapılar son derece dayanıksız. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki uygulamalara atıfta bulunarak Dooley, Haiti'deki projelerinin tasarımını güçlendirmek için güvenlik faktörü kullandıklarını söylüyor.

Dooley, orijinal tasarımda çelik çatı önerdiğini, fakat bunların daha sonra Haiti'de sıkça yaşanan kasırgalara dayanamayacağı düşüncesiyle betonla güçlendirildiğini dile getiriyor. Dooley'in söylediğini göre yaptığı hastane binası depremi az hasarla atlatmış.

Dooley de Sinclair gibi depremde yaşanan can kayıplarının çoğunun, evlerin çatılarının çökmesinden kaynaklandığını belirtiyor.

Haiti'nin deprem deneyimi yok

Haiti'de çeşitli projeler üzerinde çalışan sivil toplum kuruluşu Uygun Altyapı Geliştirme Grubu (Appropriate Infrastructure Development Group) yöneticisi Peter Haas da Haiti'de kullanılan betonun standartların altında olduğunu dile getiriyor. Haas, ayrıca çatıların çökmesini engellemek için çatıların tabandan tavana kadar dikey biçimde yerleştirilen kütükler ile desteklendiğini ifade ediyor.

Haiti mimarisi üzerine çalışan İngiliz mimar John McAslan, Haiti'deki felaket deneyimlerinın genellikle kasırgalar üzerine olduğunu söylüyor. Çünkü Haiti'de yaşanan en büyük deprem 200 yıl önce olmuş.

İlişkili Haberler