İzmirli

 “Bir kenti sevmek,
onun sokaklarında kaybolmuş yüzleri,
silinmiş izleri, unutulmuş sesleri hatırlamaktır.”
- Oruç Aruoba -

Görsel 01. 

Tasarım Süreci

Tasarım süreci, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin şehrin çeşitli lokasyonlarında halka, nitelikli ve erişilebilir kahve satışı sağlamak amaçlı taşınabilir kahve kioskları talebi ile başlamıştır. Bu bağlamda, tasarım süreci boyunca, söz konusu yapının, kullanıcılar için ilgi çekici bir duraksama noktası haline gelmesi hedeflenmiştir.

Projenin araştırma sürecinde, kiosk ve çevresinin kentli için alternatif bir kamusal mekan/durak noktası yaratma bağlamında, kentlinin rutinde “durma” eylemini gerçekleştirdiği başlıca mekanlardan olan toplu taşıma duraklarına odaklanılmıştır. Toplu taşıma durakları, insanların seyahat öncesinde veya sonrasında durdukları, birbirleriyle etkileşimde bulundukları yerlerdir. Dolayısıyla hem fiziksel hem de sosyal anlamda geçiş noktası olmasıyla kentli yaşamı için büyük önem taşımaktadır.

Görsel 02. 

Kent Belleği 

İzmir, tarih boyunca ticaretin, sanatın ve sosyal yaşamın merkezlerinden biri olmuş, kent kimliğini oluşturan dinamik unsurlarla öne çıkmıştır. Kevin Lynch’in The Image of the City adlı kitabında vurguladığı gibi, bir kentin imgesi, hafızalarda yer eden yolları, sınırları, bölgeleri ve simgeleriyle şekillenir. İzmir’in otobüs durakları da bu imgenin ayrılmaz bir parçası olmuştur.

Görsel 03.                                                    Görsel 04.

Görsel 05.                                                   Görsel 06.

Yüzyıl ortalarından itibaren İzmir’in sokaklarında yerini alan otobüs durakları, sadece bekleme alanları değil, aynı zamanda insanların buluştuğu, sohbet ettiği ve gündelik yaşamın bir parçası haline gelen kentsel hafıza mekânları haline gelmiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi için tasarladığımız kahve kioskları projesinde, bu kentin hafızasında yer eden unsurlardan ilham aldık. Durakların zamansız mimari dili hafızanın mekânsal izdüşümleri olarak projeye yön verdi.

Kent belleğinde iz bırakan bu yapılar, kiosklarımızın form ve malzeme seçimlerinde de zamansız bir referans noktası oldu. Proje fikrinin bu referansları, kentli ile kurduğu duyusal bağ ile mimari bir anlatıya dönüştürmesi hedeflendi. Böylece, kioskların İzmir’in kültürel sürekliliğini yansıtan, geçmişle bugün arasında köprü kuran bir mekânsal anlatıyı temsil etmesi amaçlandı.

Görsel 07.

Görsel 08.

Fonksiyonel ve Kentle Bütünleşen Tasarım

Kiosklar, yalnızca kahve satışı yapılan ticari birimler değil, aynı zamanda kent dokusuyla bütünleşen sosyal eklentiler olarak tasarlandı. 15 metrekare'lik kompakt alanlar, giyotin cam cepheler ve metal grid kaplamalar ile açıklık ve şeffaflık sağlarken, kullanıcı ile etkileşimi artırması hedeflendi. Sürdürülebilirlik, tasarım kararlarımızın merkezinde yer aldı. Uzun ömürlü, sürdürülebilir malzeme seçimine özen gösterildi. Cam cephelerdeki açıklık kararları hava sirkülasyonu göz önünde bulundurarak verilirken; Saçak yapısı, yağmur ve güneş gibi doğal etmenlere karşı koruma sağladı. Kioskların çatıları, Ege bölgesinin iklimine uygun, su istemeyen bitkilerle oluşturulan yeşil çatı veya enerji ihtiyacını güneş panelleriyle karşılayan sistemleri konumlandırılan bir örtü gibi alternatif senaryolara uyum sağlayacak şekilde detaylandırıldı.

Sonuç olarak, tasarlanan kahve kiosklarının, yalnızca birer ticari birim olmanın ötesinde, İzmir’in kent belleğini yaşatan, kültürel sürekliliği pekiştiren ve kentle bütünleşen alternatif sosyal duraklar olması amaçlanmıştır. Kiosklar, hem işlevsel hem de estetik açıdan şehre katkı sağlayarak, kentliye dinamik kamusal alanlar sunacaktır.

Kaynakça 

Görsel 01: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227990273227182081/photo/1

Görsel 02: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227985139914936322

Görsel 03: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227986666947739650/photo/1

Görsel 04: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227986666947739650/photo/1

Görsel 05: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227986666947739650/photo/1

Görsel 06: Durmaz, Ö. [@omerdurmaz]. (2020, February 13). DEÜ GSF Grafik Sanatlar Bölümü Öğr. Gör. Ömer Durmaz’ın Eski İzmir otobüs duraklarına ait fotoğraflar ve bilgiler içeren paylaşımı. X (formerly Twitter). https://x.com/omerdurmaz/status/1227986666947739650/photo/1

Görsel 07: NOMAA. Studio. (2025). İzmirli [Fotoğraf]. ZM YASA Architectural Photography.

Görsel 08: NOMAA. Studio. (2025). İzmirli [Fotoğraf]. ZM YASA Architectural Photography.