Büyük ölçekli bambu tasarımı örneği olan Green School’daki Kemerli Yapı, IBUKU mimarlık ofisinin imzasını taşıyor.
Fotoğraflar: ©Tommaso Riva
IBUKU mimarlık ofisi tarafından tasarlanan ve Bali, Endonezya’da yer alan Green School’daki Kemerli Yapı (The Arc at Green School), sürdürülebilir mimarlığı yeniden tanımlayarak bambunun büyük ölçekli yapılara yönelik potansiyelini ortaya koyuyor. Kampüsün en büyük toplantı salonu olarak hizmet veren ve ayrıca spor salonu ve sosyal toplanma alanı işlevi de gören kemerli yapı, Green School’un inovasyon ve ekolojik sorumluluk vizyonunu somutlaştırdı.
Green School; Bali, Yeni Zelanda ve Güney Afrika'da bulunan ve eğitim yoluyla dünyamızı sürdürülebilir hale getirmeye hedefleyen küresel bir okul ağıdır. Bu özel, uluslararası eğitim kurumu anaokulundan liseye kadar eğitim vermektedir.
Proje, “Architecture Masterprize, Winner 2023, Firm of the Year” ve “Architizer Jury Winner 2025, A+Awards, Concepts - Architecture + Innovation” ödülleri sahibidir.
Türünde İlk Olan Yapı
Yeni bir tasarım dilinin öncülüğünü yapan IBUKU, bu süreç içerisinde kendi kurallarını oluşturdu ve yolculuğu boyunca dünyaya yeni çözümler sundu. Söz konusu projede ise bambu mimarlığının etkileyici bir örneğini tasarlamakla kalmayıp, hafif yapılar genelinde referans niteliğinde benzersiz bir çözüm de geliştirdi. Bambu ustası Jörg Stamm ve Atelier One'dan yapı mühendisi Neil Thomas ile işbirliği yapan IBUKU, hem işlevsel hem de dönüştürücü bir tasarım çözümü arayışına girdi. Bunun sonucunda da, doğadan ve biyomimikriden esinlenen, insan göğüs kafesini andıran bir yapı çıktı ortaya. (Biyomimikri; doğadaki modellerin, sistemlerin ve unsurların taklit edilmesidir).
Bu tasarımın gerçekleştirilebilmesi için bambu malzemenin sınırlarının zorlanması ve geleneksel zanaatkârlığın hassas mühendislikle birleştirilmesi gerekti. Proje ekibi, kapsamlı yapısal testler ve Atelier One ile yakın işbirliği sayesinde, değişkenliği ile bilinen bir malzeme olan bambu ile çalışmanın zorlukların üstesinden gelmeyi başardı.
Kemerli yapı, Endonezya’nın Bali adasında bulunan Green School’un yerleşkesindeki en yeni binası. 12 yıldır sınırları aşarak ufukları genişletme geleneğini sürdüren okulun en yeni eserini teşkil eden kemerli yapı, sürdürebilir eğitim standartlarını dünya çapında yükseltmektedir. Bu türden inşa edilen ilk bina olan Green School'daki Kemerli Yapı, 19 metre uzunluğundaki ve 14 metre yüksekliğindeki birbiriyle kesişen bir dizi bambu kemerden oluşuyor. Bu kemerler, iki zıt yönde kıvrılarak mukavemet kazanan antiklastik (belirli bir noktada zıt eğriliklere sahip olan) ızgara kabuklarla birbirine bağlanıyor.
Bu geniş açıklık içeren yüksek bambu kemerler sayesinde, rahatsız edici kafes kirişler içermeyen büyük hacimli açık bir alan elde edildi. Zıt eğriliklerin kullanılmasıyla, ızgara kabuklar gerilim altında kalıyor ve kemerlerin basınç dayanımını mükemmel şekilde tamamlıyor. Bu yenilikçi yaklaşımla, malzeme verimliliği ile yapısal bütünlük arasında denge sağlandı.
Bir mühendislik harikası olan kemerli yapı, aylarca süren araştırma geliştirme çalışmaları ve özel tasarlanmış detayların ince ayarlarının yapılması sonucunda ortaya çıktı. Elde edilen eşsiz güzellikteki sofistike tasarım, IBUKU’nun mimarlık ve tasarımda ufukları genişletme konusundaki kararlılığının bir kanıtıdır.
“Kemerli yapı için geliştirilen tasarım, türünde bir ilktir. Daha önce hiç denenmemiş bir tasarıma girişmek, cesaret ile beraber iyimserlik de gerektirdi. Projenin başarısı için gerekli olan cevapları araştırma ve geliştirme konusunda yeterince yaratıcı ve inatçıydık.” Rowland Sauls, Green School’daki Kemerli Yapı, Proje Yöneticisi/IBUKU
"Bali Green School’daki Kemerli Yapı, 19 metrelik açıklıklı kemerleri ve birbirine bağlı antiklastik ızgara kabuklarıyla organik mimarlıkta yeni bir dönemin başlangıcını simgeliyor. Jörg Stamm ve Atelier One ile yapılan işbirliği sayesinde, bu sıra dışı yerleşkeye toplantı, sağlık ve spora yönelik büyük hacimli yeni bir ortak alan kazandırıldı.” Elora Hardy, Kreatif Direktör/IBUKU
Doğadan Esinlenme
Kemerli yapıda, doğanın en olağanüstü stratejilerinden biri olan minimum strüktür ile geniş alanlar yaratma çözümünden yararlanıldı. İnsan göğüs kafesinde, basınca tepki veren bir dizi kaburga, gergin ve esnek kas ile deri tabakası tarafından yerinde tutulmaktadır. Bu da akciğerler için ince, ama sağlam bir zar oluşturmaktadır. Kemerli yapı örneğinde ise basınç altında çalışan kemerler, gerilmiş antiklastik ızgara kabuklar tarafından yerinde tutuluyor. Bu ızgara kabuklar, son derece ince ve yüksek kemerlerin arasındaki boşluğu kaplayarak, iç mekânda alışılmamış olduğu kadar samimi ve estetik bir ortam oluşturuyor. Her ne kadar ızgara kabukları kemerlerden sarkıyor gibi görünse de, aslında onları desteklemektedir.
“Izgara kabuklar, şekil sertliklerini kullanarak çatı kaplamasını oluştururken parabolik kemerlere de burulma direnci kazandırıyor. Bu iki sistemle birlikte, yük altında bükülebilen, ağırlığı yeniden dağıtan ve kemerler üzerindeki yerel kuvvetleri azaltan benzersiz ve üst düzey verimli bir yapı elde edildi.” Neil Thomas, Direktör/Atelier One
Kemerli yapının mantığa aykırı gibi duran geometrik düzeni, yapıyı denge durumuna getirerek inşaat malzemesi ihtiyacını önemli ölçüde azaltmaktadır. Bu aynı zamanda, olağanüstü ince bir strüktür tarafından sarmalanan ve rahatsız edici kafes kirişler içermeyen benzersiz bir iç hacmin elde edilmesi anlamına da gelmektedir.
2021 Dünya Günü’nde tamamlanan Green School’daki Kemerli Yapı projesi, çok işlevli büyük bir toplantı salonundan çok daha fazlasıdır; bu sofistike yapı, doğa ve tasarımın bir araya geldiğinde neler yapılabileceğinin sembolüdür. Bu çığır açan proje, tasarımın geleceğini yeniden şekillendirmede sürdürülebilir malzemelerin önemini göstererek, mimarlara, mühendislere ve toplumlara dünya çapında ilham vermeye devam etmektedir.
Haber Archdaily ve Architizer’dan çevrilerek derlenmiştir.