1900 Paris Dünya Fuarı için inşa edilen Grand Palais’nin büyük ölçekli restorasyon projesi Chatillon Architectes tarafından gerçekleştirildi.
Fotoğraflar: © Laurent Kronental
Günümüzün zorlu şartlarında Grand Palais (Büyük Saray) gibi olağanüstü bir anıtın restore edilmesi görevi Fransız mimarlık ofisi Chatillon Architectes’e verildi. Paris'in simgesel yapılarından biri olan Grand Palais, gerçekleştirilen büyük ölçekli restorasyonun ardından 2024 Paris Olimpiyatları'nda önemli bir rol üstlendi. Laurent Kronental tarafından çekilen yenilenmiş binanın ilk görüntüleri, 2021 yılında başlayan projenin ne denli kapsamlı bir çalışma olduğunu gösteriyor. Restorasyon projesinin tümüyle tamamlanması 2025 yılına kadar sürdü.
1900 Paris Dünya Fuarı’nın simgesi olan Grand Palais, geçici bir saray olarak tasarlanmıştı. Ancak bu Klasisizm ve Art Nouveau'nun başyapıtı Beaux-Arts binası, Paris'in en zaman üstü anıtlarından biri haline geldi. Bu ortak eser, birden fazla mimarın imzasını taşıyor: Nave bölümü ve galeriler Henri Deglane, orta bölümü Albert Louvet ve Palais d'Antin bölümü de Albert Thomas tarafından tasarlanırken, genel koordinasyon görevini ise aynı zamanda Petit Palias’in mimarı olan Charles Girault üstlendi.
Açılışından itibaren bu Beaux-Arts binası, tarzının yanı sıra cam ve çelik gibi modern malzemelerin ustaca birleşiminden oluşan mimarisiyle, adeta sanat tarihine ve endüstrinin ihtişamına adanmışlığın göstergesiydi. Söz konusu dört mimarın tasarımları, 1960'larda sanat eserleri ve kullanıcılarla ilgili işlevselliği ve güvenliği temel alan bir dizi tadilattan geçirildi. Bu tadilatlar, 1950 yılından beri Grand Palais'nin küratör mimarı (Fransa Tarihi Anıtlar Eski Baş Mimarı) olan Pierre Vivien tarafından gerçekleştirildi.
Bir asır boyunca Fransız kültür sahnesinin uluslararası vitrini haline gelen bu bina, dünyanın en önemli sergileri ve etkinliklerine ev sahipliği yaparken, içinde bulunduğu dönemin gelişmelerini ve yeniliklerini de yansıttı. Grand Palais, birçok tarihi anıtın aksine, 2000'li yılların başında Alain-Charles Perrot tarafından yenilenen Nave bölümünün cam çatısı ve Sen Nehri tarafındaki temelleri dışında hiçbir zaman büyük bir restorasyon geçirmedi.
Kullanımı boyunca bölünerek, yatay ve dikey olarak ayrılarak birçok müdahale gören Grand Palais, sonunda sayısız teknik sorundan etkilendi ve bu nedenle de binanın orijinal büyük hacimleri artık ziyaretçiler tarafından görülemez hale geldi. Binanın ziyaretçileri ağırlama koşulları da uluslararası standartlara uygun değildi, lojistik açıdan yetersiz donanıma sahip sergi salonları da günümüzün gereksinimlerini karşılamıyordu. Ayrıca anıtın çevresiyle bahçesinin bakımı ve tarihi kentsel dokuyla bütünleşmesine yönelik çalışmalar da zamanla ihmal edilmeye başlandı. 2021 yılında ise, inşa edilmesinden yaklaşık bir asır sonra, Grand Palais anıtının tarihinde yeni bir aşamaya geçildi.
3.000'den fazla arşiv planının, ölçüm planının ve nokta bulutunun üç boyutlu olarak üst üste bindirilmesiyle, tüm binanın modellemesinin yapılmasını, tasarımının anlaşılmasını ve teknik çözümlerin boşluklara kaydırılmasını sağlayan dijital bir envanter çalışması gerçekleştirildi.
“Bir simgeyi yeniden geliştirebilmek harika bir fırsat, ama Grand Palais bundan çok daha fazlası demek. Bu fırsat, aynı zamanda binanın kalıcı olarak kamu kullanımına geri döndürülmesi, çevresindeki alanın yeniden düzenlemesi, binanın tekrar şehirle bütünleşmesi ve aynı zamanda Olimpiyatlar ile gelecek nesiller için uyarlanması demek olduğundan, hayatınız boyunca sadece bir kez karşılaşabileceğiniz bir projedir.” François Chatillon, Chatillon Architectes'in kurucusu.
Grand Palais'nin restorasyonu ve yenilenmesine yönelik gerçekleştirilen bu büyük ölçekli proje; ziyaretçilerin yapının kompozisyonundaki tutarlılığını, cömert alanlarını, doğal ışığını, akıcı dolaşımını, mimarisindeki estetiği ve bu bağlamda da tasarlanan çağdaş düzeni yeniden keşfetmelerine izin veriyor. Özelinde ise bu proje ziyaretçilerin hem muhteşem kuzey-güney ve doğu-batı perspektiflerini yeniden keşfetmelerini hem de farklı gibi gözüken alanların aslında ne denli birbirine bağlı olduklarını anlamalarını sağlayarak, binaya haşmetinin geri kazandırıyor. Grand Palais yeni haliyle ziyaretçilere ayrıca Square Jean Perrin'den Sen Nehri'ne kadar, Palais d'Antin ve Nave bölümlerini birbirine bağlayan merkezi meydan üzerinden, ücretsiz olarak iç mekânı gezme seçeneği de sunuyor.
Binayı standartlara uygun hale getirmek için yapılan çalışmalar, bir yandan binanın teknik ve lojistik performansını iyileştirirken diğer yandan ziyaretçiler için gerekli olan koşulları da optimize etti. Isı yalıtımı açısından bakıldığında ise, Nave bölümünün zeminini yalıtmak için uyarlanan sistem, binanın kullanım ömrünü de uzatmaktadır.
Restorasyon çalışmaları kapsamında, General Charles de Gaulle'ün 1958'de Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Fransa'nın kültürel işlerden sorumlu bakanı olarak 10 yıl görev yapan André Malraux'nun isteği de dikkate alındı. Bu bağlamda, Pierre Vivien (Fransa Tarihi Anıtlar Eski Baş Mimarı) tarafından tasarlanan Galeries Nationales'in mimari zarafeti ve akılcı tasarımı da korundu ve proje binanın geçmişi, bugünü ve geleceği arasında bir bağlantı oluşturacak şekilde geliştirildi.
Eski binicilik salonunun bulunduğu yerde çocuklar için ayrı bir alan oluşturulduğundan, ziyaretçiler yeraltı katının o bölümünü de keşfedebilmektedir. Bunun yanı sıra her sezon, Rmn-Grand Palais ve Palais de la Découverte tarafından ortaklaşa hazırlanan gençlere yönelik “Sanat ve Bilim” temalı sergiler de düzenlenmektedir.
Haber Architizer ve Archdaily’den çevrilerek derlenmiştir.