AnkaraAks'ın İsveç'in Malmö kentinde ve Ankara'da gerçekleştirmiş olduğu "Katılımcı Mekanlar Tasarlamak Projesi" gelecekteki tasarım pratiklerinin daha kapsayıcı, duyarlı ve birlikte inşa edilen yapılar olması için ilham veriyor.
STPLN (İsveç) ve Aks Creative Hub (Türkiye) iş birliğinde, Swedish Institute desteğiyle yürütülen Designing Participatory Spaces: Innovation in Placemaking and Capacity Building projesi, 2025 yılı boyunca iki ülke arasında gerçekleşen atölye, panel ve saha çalışmalarıyla katılımcı tasarımın geleceğini sorguladı.
Proje, “katılımcılık” kavramını bir yöntemden çok, kültürel bir pratik olarak ele alıyor. Kamusal alanların yalnızca fiziksel olarak değil, sosyal olarak da dönüştürülebileceği fikrinden yola çıkan çalışma; kentteki bireyleri, kurumları ve yaratıcı aktörleri bir araya getirerek diyalog, güven ve kolektif üretim süreçlerini tasarımın merkezine taşıyor.
Malmö Aşaması - Katılımcı Yöntemlerin Geliştirilmesi
Projenin ilk aşaması 2025 yazında İsveç’in Malmö kentinde gerçekleşti. Altı haftalık süreç boyunca, Aks Creative Hub ekibi ve STPLN temsilcileri; yerel yaratıcı profesyoneller, tasarımcılar, mimarlar ve kent aktörleriyle birlikte çalıştı. Bu süreçte Aks'ın kendi geliştirdiği metot olan: Dream It, Walk It, Order It adlı yeni bir katılımcı tasarım yöntemi geliştirildi ve farklı kamusal mekânlarda test edildi.
Bu etkinliklerin çıktıları, katılımcı tasarımın eğlenceli, erişilebilir ve birlikte öğrenmeye dayalı bir çerçevede nasıl uygulanabileceğini gösterdi. Süreç, STPLN’de düzenlenen panel tartışması ile tamamlandı.
Ankara Aşaması - Katılımcı Tasarımın Yerelleştirilmesi
Projenin ikinci aşaması, Kasım 2025’te Ankara’da gerçekleştirildi. Bu bölüm, İsveç’te geliştirilen yöntemlerin Türkiye bağlamında yeniden uygulanmasını ve genişletilmesini hedefliyordu.
Program kapsamında:
Trusting the City – Building Connection Through Participation başlıklı Trust Radar atölyesi düzenlendi. STPLN ekibinin geliştirdiği bu atölye, katılımcı süreçlerde güvenin nasıl ölçülebileceğini ve güçlendirilebileceğini inceledi.
Open Lecture: Doç. Dr. Duygu Cihanger Ribeiro, “Why Are We At The Ladder?” başlıklı konuşmasıyla katılımcı pratiklerin Avrupa kentleri ve Türkiye arasındaki farklarına ve potansiyellerine değindi.
Participatory Design Booklet Launch: Projenin bir yıllık çıktısı olan Participatory Design Booklet, İsveç Büyükelçiliği’nin ev sahipliğinde tanıtıldı. Booklet; Malmö ve Ankara deneyimlerinden elde edilen yöntemleri, saha gözlemlerini ve yazıları bir araya getiriyor.
New European Bauhaus ile Ortak Bir Zemin
Designing Participatory Spaces projesi, New European Bauhaus vizyonuyla doğrudan ilişki kuruyor: güzel, sürdürülebilir ve birlikte. Proje, sanat, tasarım ve toplumsal değişim arasında köprü kurarak, katılımcı tasarımı çağdaş kentlerin demokratik geleceği için bir araç olarak ele alıyor. Bu bağlamda, mimarlığın yalnızca bina tasarlamak değil, toplumsal süreçleri inşa etmek olduğuna vurgu yapıyor.
Participatory Design Booklet
Projenin sonunda yayımlanan Participatory Design Booklet, iki kentin deneyimlerini, katılımcı metodolojileri ve saha uygulamalarını belgeleyen bir rehber niteliğinde. Kitapçıkta,
- Dilara Güney: “Placemaking as Commoning”
- Zeynep Ünsal: “Participation and Interdisciplinarity in Design”
- Cemre Gökpınar: “Walking as a Tool for Placemaking and Participatory Approach”
- Naz Şerife Özcan Cengiz: “Participation in Urban Design and a New Form of Application”
konulu yazılarla, katılımcı tasarımın farklı boyutları ele alınıyor.
Booklet, yerel yönetimlerden tasarım okullarına, yaratıcı girişimlerden sivil toplum kuruluşlarına kadar geniş bir yelpazedeki paydaşlar için bir kaynak sunuyor. Aynı zamanda, Malmö ve Ankara örneklerinden yola çıkarak, Dream It, Walk It, Order It metodunu tekrar uygulanabilir bir araç haline getiriyor.
Birlikte Düşünmek, Yürümek ve Tasarlamak
Proje, katılımcı tasarımı yalnızca bir süreç değil, bir öğrenme biçimi ve toplumsal dayanışma alanı olarak ele alıyor. Malmö ve Ankara arasında kurulan bu ortaklık, gelecekteki tasarım pratiklerinin daha kapsayıcı, duyarlı ve birlikte inşa edilen yapılar olması için ilham veriyor.
Daha fazla bilgi için tıklayın