Querkraft Architekten imzası taşıyan IKEA'nın Viyana’daki mağazasının aykırı tasarımı ve çevreci yaklaşımı, kentsel komşuluk kavramına da yeni bir soluk kazandırıyor.
Fotoğraflar: Christina Häusler, Hertha Hurnaus, querkraft
Yeşil AVM olarak adlandırabileceğimiz IKEA Viyana mağazası querkraft architekten mimarlık ofisi tarafından tasarlandı. Üst katlarında hostel ve kamuya açık çatı terası bulunan ancak otopark içermeyen bu kent içindeki mobilya mağazası, yapı sahibin arzusu doğrultusunda “iyi komşu olma” hedefiyle 2021 yılında inşa edildi.
Querkraft’ın bu hedefe yönelik olarak çevresine artı değer katan bir bina tasarımıyla karşılık verdi. Kamuya açık çatı terası, tüm cephe yüzeylerindeki zengin yeşillendirme, kafeterya ve davet edici dış mekânlar bu yeni yapının “iyi komşu olma” ilkesini öne çıkaran unsurlar oldu.
Cephe kabuğunun tasarımı raf sistemini çağrıştırıyor. 4,5 metre derinliğindeki bu dış alan, yapıyı gölgeli raflar dizisi gibi sarıyor. İç mekânları genişletme, teras oluşturma ve yeşillendirme imkânı vermesinin yanı sıra asansörler, acil çıkış merdivenleri, tuvaletler ve bina teknik hizmetleri için ek alan da sunuyor.
Zemin katında yer alan canlı giriş mekânı, asma katıyla ve Mariahilfer Straße yönüne bakan perakende alanlarıyla mekânsal süreklilik sağlıyor. Bina boyunca yükselen atriyumun katları görsel olarak birbirine bağlaması, ziyaretçileri yürüyen merdivenle üst katları keşfetmeye davet ediyor. Buradan çatı katındaki kamuya açık terasa ve en üst iki kattaki hostele doğrudan ulaşmak mümkün.
Cephe boyunca ve çatıda yer alan ve içlerinde büyük boy da bulunan toplam 160 adet ağaç, mikro iklim üzerinde hissedilebilir bir etkiye sahip. Bu ağaçların zemine dikilmek yerine ayrı saksılarda tutulması, daha geniş kullanım alanı sunuyor. Yeşillendirme, Viyana Belediyesi'nin “Kentsel Isı Adası Strateji Planı”ndaki en önemli önlemlerden birini oluşturuyor. IKEA mağazasının sarmaşıkları ve ağaçları serinleme ve nemlendirme katkılarıyla doğal iklimlendirme görevi görürken, yaya seviyesindeki hava sıcaklığında da bu önlemler sayesinde iyileştirme sağlanıyor.
Yapıyı verimli bir şekilde iklimlendirebilmek için, bina teknik hizmetleri basit bir ilkeye göre oluşturuldu: Kısa mesafeler ve doğrudan erişilebilirlik. Bina tesisatının açıkta bırakılması, mekânların algılanabilir yüksekliğini artırdı. Prefabrik betonarme kolonların yaklaşık 10 x 10 metrelik ızgara sistemiyle düzenlenmesi, esnek bir mekân tasarımını ve kullanımını mümkün kıldı.
Kent içinde yer almasından dolayı bir AVM’nin otoparksız inşa edilmesi ve böylece ek trafiğe neden olmaması “iyi komşu olma” hedefi açısından yerinde bir karar. Ancak çok etkin merkez içi toplu ulaşım ve merkez dışı otopark ağını da gerekli kılıyor, özellikle de mobilya mağazası söz konusu olunca. Buna karşın günümüzde tekil hanelerin ve yaşlanan nüfusun artmasıyla kent merkezlerindeki yaşam alanlarının yoğunlaşması, bu gibi otoparksız bina örneklerine daha sık rastlamamıza neden olacak gibi.
Haber Architizer’den çevrilerek derlenmiştir.